Mooi moment

Tags

bewoners pg, dementie, herinneringen, mooi mens, mooi moment, uniek, verpleeghuis, Werken in de zorg

Kleuren binnen de lijntjes, zij kan het. Ik kijk er met bewondering naar. De rust in haar hand, de concentratie op het blad voor haar. Een bloem wordt met veel zorgzaamheid rood gekleurd. Gerimpelde hand, op leeftijd. Mooi moment.

Soms wil je momenten pakken en vasthouden. Soms is dat er ineens.

Zaterdag had ik een vroege dienst. We zaten met de bewoners aan de koffie. De tijdschriften op tafel, een muziekje op de achtergrond. Het stoofvlees voor het avondeten pruttelde op de kookplaat. Geur van kaneel, kruidnagel en ui omringde ons. Knus en huiselijk.

Ik pakte de kleurpotloden en legde ze op tafel. De bewoners keken me kritisch aan. Kleuren? Onverstoorbaar scheurde ik kleurplaten uit ‘het kleurboek voor volwassenen’ uit en legde ze voor ze neer. Niet veel later hadden drie bewoners een kleurpotlood in de hand en kleurden ze. Rimpelige handen omsloten een potlood en kleurden in stilte. Waar dachten ze aan?

Soms wil je momenten pakken en vasthouden. Soms is dat er ineens.

Ik zie haar ringen, als een dierbare herinnering aan wat soms verdwenen is. Vergeten is. Dan ineens is het er weer en kan ze vertellen over haar leven. Haar jeugd, haar man, haar vader. Papa’s meisje, prinsesje. Een glimlach verschijnt en de vrolijkheid in haar ogen is terug. Dromerig, lachend kijkt ze voor zich uit. Waar denkt ze aan?

Zij kleurt binnen de lijntjes, waar ik vaak de randen over ga. Ik mis het geduld, maar zij neemt de tijd. Het raakte me ineens om ‘mijn’ bewoners zo te zien zitten.  Waar de één toch was gaan kleuren, zat de ander met gesloten ogen te genieten van de muziek. Weer een ander gaf duidelijk aan gewoon te willen zitten. Met de koffie naast zich en het koekje in de hand.

Soms wil je momenten pakken en vasthouden. Soms is dat er ineens. Soms glijdt het weg, glipt het tussen je handen weg. Flarden van het leven, onthecht en uiteengevallen. Buiten de lijntjes van de werkelijkheid. Wat maakt je boos en wat verdrietig? Hoe kan ik vatten wat jij zeggen wil?

In de geur van stoofvlees zit het niet, maar het brengt me terug in een gevoel. Ogen dicht en ik sta bij oma aan het fornuis, draadjesvlees. Zou ze dat ook zo voelen? In haar hand die zo ijverig  bezig is en haar stem die moppert over de kwaliteit van de potloden. Ik vang het op. Dat is zo bijzonder, dat raakt aan wat ik bedoel. Mooi mens, uniek! Ook als beelden vervagen en een ring enkel weerspiegelt de herinnering die er niet meer is.

Soms wil je momenten pakken en vasthouden.

 

‘Waarom slaap je niet?’

Tags

dementie, dromen, dwaalgedrag, dwalen, nachtdienst, onrust, slapeloosheid, slapen, verpleeghuis, Werken in de zorg

‘Waarom slaap je niet? Waarom dwaal je over de gangen? Wat gaat er in je hoofd om? Zoek de warmte van de dekens en sluit je ogen. Droom mooie dromen, rust uit. Waarom slaap je niet?’

Ze sluit een seconde haar ogen, haar hand glijdt langs mijn uniform en ze knijpt de stof bijna fijn. Ze kijkt me aan en praat over iets wat ik niet kan verstaan. In de stilte van de nacht, zittend op haar bed. Ik streel haar voorhoofd, zeg dat ze slapen mag.

‘Waarom slaap je niet? Waarom sta je wéér op de gang en trek je aan de gordijnen? Waarom staar je in het duister? Wat wil je vinden, waar zoek je naar? Kom maar mee, pak maar mijn hand. Je mag naar bed. Ga maar slapen, droom mooie dromen, rust maar uit.’

Ze gaat gewillig mee en gaat zelfs liggen in bed. Ik trek de dekens tot onder haar kin. Als ze ligt, gaapt ze. ‘Zie je wel, ze is wel moe’ en weer streel ik haar voorhoofd. Rondjes, rondjes, steeds maar weer. Zoals ik ooit mijn kinderen streelde als het hoofd vol was met kindergedachten en angstige dromen. ‘Ga maar slapen, ik ben wel bij je, wees maar niet bang.’

‘Waarom kom je nu weer overeind als ik deur nog niet eens gesloten heb? Waarom ga je niet slapen? Kom, sluit maar je ogen. Droom mooie dromen, rust uit. Laat de vragen liggen tot morgen, open je ogen als de vogels de ochtend welkom heten. Slaap maar, ga maar slapen.’

Ze slaapt. Ze slaapt totdat het ochtend wordt.

Ik lig in bed. In mijn slaapkamer is het inmiddels licht. Ik hoor de stemmen van de buurmeisjes. Ik hoor de regen tikken tegen het raam. Waarom kan ik niet slapen? Ik heb de hele nacht gewerkt. Ik ben moe, ik wil mooie dromen dromen, uitrusten.

Meestal slaap ik meteen na een nachtdienst, maar nu ineens niet. Ik zie de agenda in mijn hoofd, in gedachten ga ik alles na wat ik nog moet doen. Boodschappenlijstjes schrijf ik uit, de opzet van mijn verslag voor de studie begint in mijn gedachten vorm te krijgen. Ik zie gezichten voor me van mensen die ik nodig eens moet bellen en ik moet niet vergeten dat ik…..en zo slaap ik dus niet.

Waar is de hand die rondjes wrijft over mijn voorhoofd? De stem die zegt: ‘Ga maar slapen, droom mooie dromen, rust uit en leg neer waar je mee bezig bent.’

Ik begrijp ineens haar onrust, waarom zij niet slapen kan. Als nachtdienst wil je iedereen lekker laten slapen. Dwalende bewoners begeleid je terug naar bed. ‘Ga maar slapen, droom mooie dromen, totdat het morgen is.’

Maar soms, soms lukt dat niet.

Ik stap uit bed. Slapen doe ik wel op een ander moment.

‘Hoe lang nog?’

Tags

laaste zorg, palliatieve zorg, terminale zorg, trots, verpleeghuis, verpleging, zorg

Omringd door familie komen de verhalen los.

In het middelpunt van de kamer ligt ‘moeder’. Broos en kwetsbaar onder een gebloemd laken. De ademhaling stokt zo nu en dan, de gezichten zijn gespannen totdat er weer een teken van leven hoorbaar is. ‘Hoe lang nog?’ maar we kunnen het niet zeggen. Sterven doet iedereen op zijn eigen ritme.

Intiem moment van samenzijn. Van delen van emoties en bevestiging zoeken: ‘Heeft moeder geen pijn? Is ze niet benauwd?’ Van een hand vasthouden en een streling over de wang. ‘Ga maar mama, laat maar los. We zijn bij je.’

Verhalen over haar leven, haar ontmoeting met haar man, haar werk, mooie herinneringen gaan rond. Ze worden verteld en er wordt gelachen. Dan weer fluisterend, gedempte geluiden in de nacht. Tergend langzaam tikt de tijd door. ‘Hoe lang nog?’ ze willen het zo graag weten.

‘Blijf maar bij haar, ze is met het laatste stukje bezig’ de stilte is voelbaar als ik dat zeg. De laatste ademhaling, de polsslag is verdwenen. De tranen stromen, de emotie van naasten die moeder het sterven gunnen en tegelijk nog zo gehecht zijn aan haar.

‘Voel de warmte maar, raak haar maar aan. Zullen we haar samen wassen? Kam jij haar haar? Hier is mijn schouder, huil maar!’

We staan samen bij het bed, mijn collega en ik. Onze nachtdienst zit er bijna op. Een laatste groet aan ‘onze’ bewoonster en de naasten. Serene stilte.

Juist op die momenten voel ik waarom ik zo graag in de zorg werk en waarom de palliatieve zorg me zo ontzettend aan het hart gaat.

‘Hoe lang nog?’ we horen de vraag keer op keer. In andere omstandigheden en bij andere naasten en soms sterft iemand ook alleen. Ik ervaar het als een voorrecht dat ik zo dicht bij mensenlevens betrokken mag zijn. Zelfs bij het kwetsbare moment van sterven, mag ik dichtbij komen.

Dat zijn de pareltjes in mijn werk, die ik graag deel. Er wordt al genoeg geklaagd!

 

 

 

 

 

‘Zuster Klivia, Livia…’

Tags

dementie, familie, humor, verpleeghuis, Werken in de zorg, zuster Clivia

‘Wij zijn familie van elkaar’ haar ogen stralen als ze dit tegen me zegt. Ik ontmoet haar in de gang, als mijn late dienst begint. Het is het eerste dat ze tegen me zegt. ‘Zijn wij familie?’ vraag ik haar. ‘Ja, wij zijn ver familie van elkaar’ en ze kijkt er heel gelukkig bij. Dat vind ik dan wel fijn. Ik laat het verder rusten.

De week daarna zijn Iris en Marin vrij van school. Een hele dag en ik heb een vroege dienst. Daar had ik natuurlijk weer geen rekening mee gehouden. Marin vindt het wel leuk om ’s middags bij mij op de groep te komen. Eerst wat onwennig, maar uiteindelijk helpt ze mee met de koffie of gaat ze in een hoekje zitten lezen. Deze middag helpt ze mee bij de bingo. Ze helpt een mevrouw met het zoeken van de getallen.

Als ze op de groep komt, vertel ik de bewoners dat dit mijn dochter is. Dat is interessant en alle hoofden draaien zich naar haar toe. ‘Oh dan is dat mijn achternichtje!’ zegt mevrouw enthousiast en ze kijkt me wederom heel gelukkig aan. Nu herinner ik me ineens weer dat ze laatst zo blij was dat we familie van elkaar bleken te zijn. Ik ben nu wel benieuwd waar ze dat ineens vandaan haalt.

Weer een week later vraagt ze hoe ik ook alweer heet. ‘Amelia, Livia, Klivia…’ somt ze op. ‘Ik heet Lydia, maar Klivia is ook prima hoor’ zeg ik lachend. ‘Mijn moeder noemt me ook wel eens zuster Klivia’ voeg ik er aan toe. De hele dag luisterde ik dus braaf naar de naam ‘Klivia’. Dat had ze goed onthouden.

Als deze week de dochter op bezoek komt, wil ik toch eens vragen waarom mevrouw denkt dat ik familie ben. Nieuwsgierig als ik ben, dat snap je. Dochter begrijpt het wel. Moeder heeft een achterkleindochter, haar kleindochter, die Livia heet. Toen zij geboren werd en ze aan haar moeder vertelde wat de naam was, had ze meteen gezegd: ‘zo heet een zuster ook!’ Ze had de namen door elkaar gehaald, Lydia en Livia. Daarmee was ik als naam verbonden aan die van haar telg en vandaar dat ik bijna een plekje kreeg in de stamboom.

Gisteravond zaten we aan de koffie met de bewoners. Mevrouw zat tegenover me. ‘Lydia heet jij’ zei ze terwijl ze me in de ogen keek. ‘Livia, Lydia…’ ze was het voor zichzelf aan het herhalen. ‘We waren bijna familie he?’ zei ik tegen haar. ‘Bijna wel!’ antwoordde ze met een twinkeling in haar ogen. ‘Nou, je zult er maar zo één in je familie hebben’ zei ze plagend en ze keek de andere bewoners veelbetekenend aan. Daar moest ik erg om lachen. ‘Dan was ik vast het zwarte schaapje’ flapte ik eruit. ‘Oh nee’, zei ze ineens heel serieus ‘dat zeker niet!’

Ik waardeer je

Tags

Actiz, ik waardeer je, kwaliteit, liefdevolle zorg, verpleeghuis

‘Ik waardeer je.’ Met die zin moedigt Actiz de medewerkers in verpleeghuizen vandaag aan. Als hart onder de riem naast alle negatieve geluiden die rond gaan in de actualiteit. Hebben we dat nodig? Nou misschien wel.

De zorg is een mooi vak. Ook de zorg die we bieden in verpleeghuizen. De liefdevolle zorg waar de politiek het graag over heeft, geeft een beetje een Florence Nightingale gevoel. Beetje te teder, gezien de dagelijkse realiteit. Zorgzaam zijn we natuurlijk wel, en een groot geduld is zeker een voordeel.

We mogen zorg leveren aan kwetsbare ouderen. Kwetsbaar in hun vermogen om zelfstandig te zijn. Kwetsbaar in hun naaktheid, in de broosheid, in de vergeetachtigheid. Ook kwetsbaar in het onbegrip, het niet begrijpen van de situatie en de omgeving waar ze zich in bevinden. Kwetsbaar in hun boosheid.

Op mijn afdeling met bewoners met dementie besef ik dat des te meer. Toevertrouwd aan jouw zorg, afhankelijk van handen van buitenaf. Dat vraagt om kwalitatief goede zorg, om liefdevolle zorg. Dat is zoveel meer dan alleen het volgen van protocollen, hoe waardevol ze ook zijn. Zoveel meer dan alleen het verschonen, de wisselligging en het omgaan met onbegrepen gedrag.

‘Ik waardeer je’ een mooie zin om vandaag te lezen op social media. Bedoeld voor medewerkers in de verpleeghuiszorg. Bedoeld als compliment, dus ik neem het dankbaar aan. ‘Ik waardeer je’ is ook een zin dat me aan het denken zet.

Kwaliteit en liefdevolle zorg kan niet zonder de waardering voor de ander. Naar de ander kijken en in die persoon een mens van waarde zien. ‘Ik waardeer je’ ook als je ‘mijn’ bewoner bent voor wie ik zorgen mag.